Afyon Arabacı Hukuk

Dostluk (Özet) : Dostluk, her şeyden önce bir düzen demektir. Ancak hukukun öngördüğü düzen, fiilen gerçeklehandan bir düzen bileğildir. Dostluk, maşer içinde insanoğluın elhak kesinlikle davrandıklarını bileğil, kesinlikle davranmaları icap ettiğini gösterir. Dostluk, namına uyulmak ve uygulanmak midein vardır. Adalet kıymeti zımnında, insanoğlu arası ilişkileri bir düzene atmak, maşeri hayatın gerçekleşmesini bulmak ister. İnsanlara, “Bana uy; Beni gerçekleştir” buyruğu ile seslenir. Dostluk düzeni, doğduğu andan itibaren kişinin huzursına onaylama edilmesi ve uyulması gereken, katiyen gerçek kurallar olarak çıkar. İnsan, özgür bir varlıktır ve iradesini hukukun buyrukları doğrultusunda kullanabileceği kabilinden, onlara aykırı bir yönde bile kullanabilir. Bu nedenle maşer içinde insanoğluın çizi ve davranışlarının dostluk kurallarına uymaması, her bugün mümkündür. “İşte dostluk, beniâdem davranışlarını bileğerlendiren, çıkar çatışmalarına çözüm getiren kurallardan, normlardan meydana mevrut bir yöntem, bir bütündür.” İnsan-beniâdem, beniâdem-natür ilişkilerinin insanlığın hissedar çıkarı ve huzuru midein evrensel ilkelerle güvence altına allıkınmasıdır. Dostluk, beşeriyet seviyesi midein göstergedir. Hukukun temeli, kaynağı üzerine birbir hayli düşünüm ortaya atılıtır. Bunlar kaynağı: tanrı, sınıf çıkarları, maşer sözleşmesi, natür ve insanoğlu olarak tamlayan temalerdir. Dostluk Nedir Dostluk, toplumun genel menfaatini yahut fertlerin ve toplumun hissedar iyiliğini bulmak maksadıyla konulmuş olan ve hep gücüyle desteklenen kaide, tanrı ve seçimın kâffesidür. Henüz geniş bir teşhismıyla dostluk, adalete yönelmiş maşeri yaşyalnız düzenidir. Dostluk Kelime Mazmunı Dostluk kelimesi Arabi “tanrı” kökünden hasılat ve tanrı kelimesinin çoğheybetli olarak bilinmektedir (galat-ı meşhur). Zenciçda “tanrı” kelimesinin çoğheybetli “ilenme’kak”tır. Türk Tat alma organı Kurumu’na bakarak dostluk kelimesi, “Toplumu düzenleyen ve devletin yaptırım zorlaü belirleyen yasaların kâffesidür”. Bunun haricinde hukukun “haklar” fehvaı da vardır. Mecazi anlamda ise, ahbaplık, hukuk fehvaında da kullanılır. Yöntem Mazmunı Dostluk dönemden döneme değiştiği midein hala doyurucu bir teşhism konstrüksiyonlamamıştır. Kant “Dostlukçular hala hukukun teşhismını aramaktadırlar” der. Günümüzde en çok onaylama edilen teşhismı ise: “Belirli bir zamanda sınırlı bir toplumdaki ilişkileri düzenleyen ve uyulması ülke zoruna (müeyyide) bağlamlanmış kurallar kâffesidür.” Bilimsel bir disiplin olarak dostluk, kendi içinde temel olarak ikiye ayrılır. Genel olarak hukukun zevat arası ilişkileri mevzu kayran kısmına Özel Dostluk, zevat ile ülke yahut devleti oluşturan kurumlar arası ilişkileri düzenleyen kısmına ise Bütün Hukuku adı verilir. Bu ayırım roma hukukundan kalma bir ayrımdır (ius privatum-ius publicum). Medeni Dostluk, Tecim Hukuku ve Devletler Özel Hukuku özel hukukun, buna tahsisat Esas Hukuku, Ukubet Hukuku ve İdare Hukuku hep hukukunun çıbanlıca madun dallarıdır. Dostluk Kuralları ve Özellikleri Hukuku gayrı toplumu düzenleyici kurallar olan örf ve adetler, gelenekler ve dinlerden ayıran özellik ülke tarafından güvenceye allıkınmış ve cebri yaptırımlara malik olmasıdır. Dostluk kuralları beniâdem davranışlarını düzenler ve bulunduğu toplumun mesabe hükümlarını taşır. Soyutluk ve genellik özelliği sayesinde model nitelikteki tekmil durumlarda uygulanması sağlanır. Yapmış oldurım (Müeyyide) Dostluk kayranında yaptırım hep gücü ile uygulanır. Hukuka uymayı zorlama, uymayanları cezalandırma ve uyulmadığı durumlardaki zararları en aza indirmek midein kullanılır. Dostluk düzenini sağlamayı ve korumayı yalnızçlayan yaptırımlar gene dostluk düzeninin öngördüğü şekilde namına getirilir. Maddi ve manevi yaptırımlar olarak ikiye ayrılır. Maddi yaptırımlar hukuka aykırı durumlarda uygulanırken manevi yaptırımlar bu durumları dikilmek midein kullanılır. Ukubet hukukunda ölüm, mahpus ve para cezaları; kanunuesasi hukukunda siyasetten men, kelepir mantinota; vergi hukukunda vergi ve gümrüksüzçılık cezaları kabilinden başka dostluk dallarında başka yaptırımlar vardır. Hukukun Dayanağı Hukukun dayanağı ile alakalı çeşitli dönemlerde kuramlar üretilmiştir. Bunları sıralamamız gerekirse; zihini bir irade olarak gharabelik kuramlar, irade dışı olarak gharabelik kuramlar ve pozitivist kuramlar. Bu kuramların bazenlar felsefik bileğil ortaya konduğu dönemin sorunlarını çözmek yahut siyasi temaleri dostluk biliminde dile getirme ihtiyacından ortaya çıkmıştır. İdesi ve ideali hak olan dostluk, genel olarak şu şekilde teşhismlanabilir: “Dostluk, adalete yönelmiş maşeri bir yaşyalnız düzenidir.” Bu teşhismdan, hukukun üç ayrı fonksiyonu namına getirdiğini görmekteyiz. Bu fonksiyonlar düzen, kullanışlı yarar ve adalettir. Hukukun Toplumdaki Fonksiyonları 1. Düzen Fonksiyonu Hukukun bu fonksiyonu ile anlatılmak maksut, hukukun maşeri hayatı düzenleyip insanoğluın amerikan barış ve güvenlik içinde bir arada yaşamalarını sağlamaktır. 2. Ameliye Yarar (Toplumsal İhtiyaçların Alınlanması) Hukukun kullanışlı amacını, maşeri gerçeklik belirler. Dostluk bu fonksiyonu ile maşer içinde yaşayan insanoğluın, birbirleri ile hazırlamak zorunda oldukları ilişkilerini ve biyolojik, ruhsal bir varlık olarak insanoğlunun konstrüksiyonsından meydana gelen gereksinimlerinı huzurlamaya çallıkışır. Dostluk bu fonksiyonu ile doğum, evlenme, ölüm vb. önemli biyolojik vakaları da çeşitli hükümlerle düzenler. Tek dostluk düzeni hayatın temel gerçeklerini görmezden gelemez. Dostluk düzeni, insanoğlunun saf konstrüksiyonsına ve bundan müterakki mevrut ihtiyaçlarına akla yatkın cereyan etmek zorundadır. Dostluk önemli ölçübile, konuşu gerçeklere bile ilişkindır; konuşu ihtiyaçlara uymalı ve onları huzurlamalıdır. 3. Adalet Dostluk bu fonksiyonu ile sınırlı bir tertip altına aldığı içtimai ihtiyaçları, özü salt bir denklik düşüncesi olan hak ölçüsüne vurarak çın kimliğini kulaklıır. Hukukun idesi ve ideali adalettir. En kısaca teşhismıyla hak, “bir denklik düşüncesi”dir. “Adalet, nesnel (objektif) ve öznel (sübjektif) cereyan etmek üzere iki başka anlamda kullanılır. Adalet haddizatında ahlâki bir kavramdır; Bu kapsamda, erdem, fazilet fehvaında kişisel bir özelliği deyimler. Zat her bugün haklı olana yönelir, her insana kendine düşeni tevdi etmek uğrunda kadimî ve bileğişlemmez bir çaba gösterir. İşte bu çizi ve çabayı gösteren hak, özne (süje) ile alakalı oluşundan ötürü öznel (sübjektif) hak olarak nitelenir. Bir erdem olan öznel adaletin haricinde ve ondan önce nesnel (objektif) bir hak mazmunı vardır. Nesnel hak, kişinin bir özelliğini bileğil, kişilerin müşahhas durumlarda gerçekleştireceği ilgi biçiminin bir özelliğini deyimler. İşte dostluk kayranında hukuki mesabe olarak gır konusu olan hak bile, bu nesnel anlamda adalettir. Çünkü dostluk, insanoğlu arası ilişkileri biçimlendiren, onlara görünür ve vergilanabilir bir düzen veren, bu amaca yönelen normlar kâffesidür.” Maşer mideindeki davranış ve ilişkilerin bileğerlendirilmelerini mideermiş kurallar tekmilü olarak dostluk, bu bileğerlendirmelerde hak ölçüsünü kullandığı ve değerlendirmek yerinde bulunmuş olduğuna bakarak, adaletin böylece, hukukun da bir bileğerlendirilme ölçüsü olacağı doğaldır. Dostluk normlarında hak acaba ne ölçübile yansıtılmıştır ? Bulunan dostluk ne denli adaletlidir ? İşte burada yasa üstü hak mazmunı ortaya çıkmaktadır. Bu, bütün dostluk sistemine ve sistemlerine egemen kâin, nesnel ve salt bir mesabe niteliğindeki adalettir. Dostluk bir maşer düzenini mideerir. Hukukun varlık sebebi bile adalettir; lüzumlu mevcut düzeni sıyanet etmek, gerekse onu bileğişlemtirmeyi meşrulaştırmak midein her bugün adalete çıbanvurulur. Nesnel ve yasa üstü hak hukukta huzurmıza yerleşmiş dostluk düzenlerinin asli örneği, olması gereken dostluk fehvaında dostluk idesi olarak çıkar. Bu niteliği ile hak, mevcut dostluk düzenlerinin namına akla yatkın olup olmadığı açısından bir mesabe ve kıymetlendirme ölçüsü olur. Yeniden bu özelliği ile hak, aynı zamanda hukukun idealidir. Hukukun akdetmek amacını güttüğü şey adalettir. Birbirleri ile yapıcı ve olumsuz huzurlıklı ilişkilerde kâin bu üç fonksiyon abra içinde olduklarında, adil bir dostluk düzeninin gerçekleşmesi sağlanır. Normal olarak bütün dostluk normları bu üç fonksiyonu da kapsar. Sonuç olarak dostluk, hem adaleti gerçekleştirecek, hem maşeri yaşyalnız uyacak, hem bile bu maşeri hayatın amerikan barış içinde sürebilmesi midein bir düzen görünümünü sağlamaya çallıkışacaktır.

afyon iş hukuku